A.E.Veltstra
14 Aug. 2012
Koperblazers zetten hun lippen fout, als ze niet worden opgeleid door een uitvoerend musicus.
De goede lipzetting: een zoen
Tuit je lippen naar voren, alsof je iemand kust, en knijp je lippen tegen elkaar om ze op spanning te brengen. Breng zoveel mogelijk vlees voor je tanden. Zet een kleine mondstuk tegen dat kussentje, of een groot mondstuk eromheen.
De foute lipzetting
Zet je lippen tegen het mondstuk en trek je mondhoeken uit elkaar, alsof je lacht, in een poging je lippen op spanning te brengen.
Gevolg van de foute lipzetting
Slecht embouchure, slecht bereik, lage accuratesse, en, heel belangrijk, de neiging om veranderingen aan techniek tegen te houden met argumenten als "ja maar mijn lereaar zei", en "ja maar zo heb ik het altijd gedaan".
Waarom / Fysica
Een koperblazer creëert het geluid van zijn instrument door zijn lippen aan het trillen te brengen. Hievoor brengt hij zijn lippen op spanning en perst er lucht doorheen. Ter vergelijking: bij een dubbelriet-instrument zoals een hobo is het het riet dat trilt.
Als je de mondhoeken uit elkaar trekt, dan breng je de lippen inderdaad op spanning, en dat is waarschijnlijk waar het misverstand vandaan komt. Als je je lippen tuit alsof je gaat zoenen, en ze dan op elkaar perst, breng je ze namelijk ook op spanning. Toch is de ene techniek beter dan de ander.
Het verschil zit hem in de mate van vlees en spierweefsel dat overblijft om mee te werken. Als je je mondhoeken wegtrekt, dan maak je je lippen dunner, en blijft er minder vlees over dat kan trillen, waardoor de trilling kwetsbaarder wordt. Ook trek je de spieren uit, zodat het lastig is ze te gebruiken om de trilling te sturen. Toonhoogte en aanzet worden zo lastig te voorspellen.
Maar als je je lippen tuit, dan breng je juist zoveel mogelijk lipspierweefsel naar het centrum van de trilling. Je brengt zoveel mogelijk lip aan het trillen, en je hebt veel spier ter beschikking om die trilling te beheersen en bij te sturen.
Achtergrond
Toen ik mijn eerste hoorn in handen kreeg, mijn eerste koperblaasinstrument, kregen we les van een ander bandlid, die al jaren lesgaf. Hij leerde ons een verkeerde lipzetting aan. Waarschijnlijk wist hij niet beter.
Met die verkeerde lipzetting heb ik jaren gemusiceerd, tot ik op de muziekschool kwam en een docent kreeg, die was gediplomeerd tot uitvoerend musicus op hetzelfde instrument dat ik speelde (in mijn geval concerthoorn). Een van de beste dingen die hij me leerde was een goede lipzetting.
Jaren later, als ik zelf muziekles geef, en zelf ook trompet en bariton heb leren spelen, zie ik mijn leerlingen dezelfde foute lipzetting hanteren. Ook in de verschillende verenigingen waar ik speel en heb gespeeld, zie ik de foute lipzetting vaker dan de goede.
Ik zie het ook bij geoefende, gerespecteerde muzikanten, en soms moet ik accepteren dat die niet meer te redden zijn.
Balanced Embouchure, Jeff Smiley
Via de website van Bert Lochs las ik over de Balanced Embouchure van Jeff Smiley. Hieronder vind je een link.
Wat ik begrijp van Bert's beschrijving, is dat hij ook ziet dat de meestgebruikte lipzetting, die met de uiteengetrokken lippen, tot slechtere beheersing leidt dan die met getuite lippen. Vervolgens schijnt het mogelijk te zijn om dat tuitje ver naar voren te duwen of juist naar binnen te trekken. Dat laatste schijnt goed te werken voor heel hoog toonbereik (C4).
Tuit je lippen naar voren, alsof je iemand kust, en knijp je lippen tegen elkaar om ze op spanning te brengen. Breng zoveel mogelijk vlees voor je tanden. Zet een kleine mondstuk tegen dat kussentje, of een groot mondstuk eromheen.
De foute lipzetting
Zet je lippen tegen het mondstuk en trek je mondhoeken uit elkaar, alsof je lacht, in een poging je lippen op spanning te brengen.
Gevolg van de foute lipzetting
Slecht embouchure, slecht bereik, lage accuratesse, en, heel belangrijk, de neiging om veranderingen aan techniek tegen te houden met argumenten als "ja maar mijn lereaar zei", en "ja maar zo heb ik het altijd gedaan".
Waarom / Fysica
Een koperblazer creëert het geluid van zijn instrument door zijn lippen aan het trillen te brengen. Hievoor brengt hij zijn lippen op spanning en perst er lucht doorheen. Ter vergelijking: bij een dubbelriet-instrument zoals een hobo is het het riet dat trilt.
Als je de mondhoeken uit elkaar trekt, dan breng je de lippen inderdaad op spanning, en dat is waarschijnlijk waar het misverstand vandaan komt. Als je je lippen tuit alsof je gaat zoenen, en ze dan op elkaar perst, breng je ze namelijk ook op spanning. Toch is de ene techniek beter dan de ander.
Het verschil zit hem in de mate van vlees en spierweefsel dat overblijft om mee te werken. Als je je mondhoeken wegtrekt, dan maak je je lippen dunner, en blijft er minder vlees over dat kan trillen, waardoor de trilling kwetsbaarder wordt. Ook trek je de spieren uit, zodat het lastig is ze te gebruiken om de trilling te sturen. Toonhoogte en aanzet worden zo lastig te voorspellen.
Maar als je je lippen tuit, dan breng je juist zoveel mogelijk lipspierweefsel naar het centrum van de trilling. Je brengt zoveel mogelijk lip aan het trillen, en je hebt veel spier ter beschikking om die trilling te beheersen en bij te sturen.
Achtergrond
Toen ik mijn eerste hoorn in handen kreeg, mijn eerste koperblaasinstrument, kregen we les van een ander bandlid, die al jaren lesgaf. Hij leerde ons een verkeerde lipzetting aan. Waarschijnlijk wist hij niet beter.
Met die verkeerde lipzetting heb ik jaren gemusiceerd, tot ik op de muziekschool kwam en een docent kreeg, die was gediplomeerd tot uitvoerend musicus op hetzelfde instrument dat ik speelde (in mijn geval concerthoorn). Een van de beste dingen die hij me leerde was een goede lipzetting.
Jaren later, als ik zelf muziekles geef, en zelf ook trompet en bariton heb leren spelen, zie ik mijn leerlingen dezelfde foute lipzetting hanteren. Ook in de verschillende verenigingen waar ik speel en heb gespeeld, zie ik de foute lipzetting vaker dan de goede.
Ik zie het ook bij geoefende, gerespecteerde muzikanten, en soms moet ik accepteren dat die niet meer te redden zijn.
Balanced Embouchure, Jeff Smiley
Via de website van Bert Lochs las ik over de Balanced Embouchure van Jeff Smiley. Hieronder vind je een link.
Wat ik begrijp van Bert's beschrijving, is dat hij ook ziet dat de meestgebruikte lipzetting, die met de uiteengetrokken lippen, tot slechtere beheersing leidt dan die met getuite lippen. Vervolgens schijnt het mogelijk te zijn om dat tuitje ver naar voren te duwen of juist naar binnen te trekken. Dat laatste schijnt goed te werken voor heel hoog toonbereik (C4).
